Populisme

Wilders houdt PVV klein

Als de PVV zich onder Wilders op diens martelaarschap blijft richten, dan zal de gemiddelde PVV-kiezer sowieso aan het kortste eind trekken.
27 november 2016

Waarschijnlijk was het bedoeld om retorisch te begeesteren, toen hij zei: ‘Mensen die me willen stoppen, zullen me eerst moeten vermoorden.’ Je kunt je echter afvragen of Geert Wilders niet te zeer opgaat in zijn rol als martelaar van het Nederlandse volk. Stoppen is één, maar wat doe je met al die mensen die je simpelweg niet steunen? Want zelfs met 30 zetels is de PVV nog steeds bij 80% van de Nederlanders niet geliefd. De PVV heeft de electorale goudmijn gevonden, maar gaat daar onder Wilders zo mee overboord dat niemand er iets aan heeft.

Onvrede

Je moet het Wilders en de PVV nageven. Ze hebben een stem gegeven aan de verborgen onvrede in de samenleving. Vervelend is alleen dat ze dat sentiment zo exploiteren dat de werkelijkheid eronder kraakt. Zo wordt in naam van velen meer gesproken dan er in werkelijkheid zijn – Wilders afgelopen week: ‘als u mij veroordeelt, veroordeelt u half Nederland’ – en worden de tradities die Nederland rijk zou zijn zo uitgezocht dat ze vooral de eigen agenda passen. Denk aan de Joods-christelijke gelegenheidscoalitie tegen ‘de Islam’.

Maar als iets tot de ‘Hollandse’ traditie behoort, dan is het wel dat we andersdenkenden a priori tolerant tegemoet treden. Wij laten gelovigen geen boeken afzweren, omdat ze zonder (een interpretatie van) die boeken geen gelovigen meer zijn. Je kunt een voetballer ook niet zijn bal afnemen en ‘m dan nog voetballer noemen. Bovendien is zo’n bal pas een wapen als die zo wordt gebruikt. Hetzelfde geldt natuurlijk ook voor de Koran. Daarbij zou het verbieden van die boeken juist de opmaat tot geweld kunnen zijn.

Duivels dilemma

Voor cultuurabsolutisten als Wilders bewijst zo’n redenering dat we aan cultuurrelativisme ten onder gaan, terwijl het de gemiddelde PVV-kiezer waarschijnlijk allemaal niet zoveel kan schelen. Die voelt zich inmiddels zolang genegeerd, dat het hem of haar niet meer uitmaakt wie of hoe de samenleving verandert, zolang we maar weer meer op elkaar gaan lijken en de overheid ophoudt eigenheid uit te ruilen tegen diversiteit. Nuanceren staat voor hen synoniem aan niets doen, een gat dat Wilders met zijn ongenuanceerde standpunten nu vult.

Toch moet ook menig PVV’er voor een duivels dilemma staan. De gevestigde partijen hebben dan wel afgedaan, omdat ze de gewenste veranderingen hoogstens mondjesmaat en met tegenzin tot stand laten komen, bij de PVV komen die veranderingen ook niet voor niets. Wie voor de PVV stemt, die moet ook bijdragen aan die abstracte strijd tegen de Islam, een vijand die gezien de vele stromingen en interpretaties lastig te vatten valt, laat staan te bevechten zal zijn. Bovendien moet die PVV om succesvol te kunnen zijn het ook nog eens hebben van de destructie van de status quo, iets waarvoor ook PVV’ers de rekening betalen.

Kortste eind

De PVV-kiezer lijkt dan ook sowieso aan het kortste eind te trekken. Als de partij zich onder Wilders zo op diens martelaarschap blijft focussen, dan zal de macht in Den Haag ver weg blijven. Als de PVV daarmee wel in een machtspositie terechtkomt, dan is de Nederlandse samenleving waarschijnlijk al door heel wat destructie gegaan. De gemiddelde PVV-stemmer kan alleen nog maar hopen op een matiging van de partij – die zo op lokaal niveau zonder Wilders veel meer gedaan krijgt – of op juist een ‘ruk naar rechts’ bij de gevestigde partijen. Wil de PVV uitgroeien tot een brede volkspartij, dan zal dat waarschijnlijk alleen zonder Wilders kunnen.