Krant van morgen

De papieren krant is passé

De nieuwe hoofdredacteur van de Limburgse kranten, Roy op het Veld, valt niet te benijden. Hoe houd je immers een krant overeind die van alle kanten onder druk staat? Niet alleen begint de journalistiek die de krant bedrijft steeds meer een specialistische tak van sport te worden, ook het gekozen platform en het publiek zorgen voor een dusdanige vernauwing, dat de krant dreigt te verworden tot een niche binnen een niche. Probeer zo’n medium maar eens levensvatbaar te houden in een tijd dat het verdienmodel helemaal op zijn kop gaat.

Oplageverlies

De Limburgse kranten vormen dan wel de grootste regionale krant van Nederland en zijn daarmee dan ook één van de grotere kranten van het land, de reden voor die relatief grote omvang is echter precies de zwakke plek. Het publiek dat het bedient is zo traditioneel en vergrijst zo snel dat het voorziene oplageverlies van 3-5% per jaar straks niet meer houdbaar is wanneer de jongeren de ouderen overleven, maar geen reden zien om de krant mee over te nemen.

De vaak hoogopgeleide jongeren zijn namelijk, net als elders op het platteland, naar de steden weggetrokken. Daarbij is de toch niet altijd goed te vatten Limburgse cultuur steeds verder aan het verwateren en zijn er straks ook letterlijk minder Limburgers die zich nog zo kunnen noemen. Bovendien zijn ook de bestuurslagen waar een regionale krant controle op houdt, de gemeenten en provincie, door globalisering en Europa relatief minder belangrijk geworden.

En dan is er nog het veranderende medialandschap. Jongeren lezen niet meer zoals ouderen. Nieuws gaat sneller. Grote kranten stappen al over op ‘eerst digitaal, dan gedrukt’. Het nieuws wordt verzameld, geduid en online geplaatst. Op een website, via sociale media of op andere in opkomst zijnde platformen. Over dertig jaar kappen we geen bomen meer om die pas de volgende dag met inkt bedrukt op een deurmat te laten landen. Het probleem met een trouwe, maar conservatieve lezersgroep is dat de toekomst te lang moet worden uitgesteld.

Verdieping en vercommercialisering

Misschien ook op de redactie. Dat een hoofdredacteur een boegbeeld van een krant is, staat eigenlijk als een paal boven water. Het zou echter zinloos zijn om een relatieve buitenstaander aan te trekken en die zich maanden of jaren bezig te laten houden met het met koffie en vlaai toeren langs de vele verenigingen, bedrijven en politieke organisaties. Integendeel, dit is een kans om van gezapige oude-mannennetwerken af te komen, verder te professionaliseren en te focussen op de twee uitdagingen: journalistieke verdieping en vercommercialisering.

Dat beiden om aandacht schreeuwen bewijst 1Limburg het best. Dat medium is niet een NOS-achtige website geworden, maar eerder een Limburgse versie van De Telegraaf, waar verdachten van zedendelicten alvast voor ‘viespeuk’ worden uitgemaakt, het roddelgehalte soms niet onder doet voor de Story of Privé en waar tussen de meest triviale berichten de artikelen van de krant worden aangeprezen. Daarbij kannibaliseert 1Limburg de krant, terwijl het bedrijfsresultaat van het platform ergens ver onder nul moet liggen.

Toch is 1Limburg wel de toekomst. De abonnees van de krant nu zijn nog loyaal en zien journalisten, net als de kerk vroeger, als een autoriteit. Maar in onze liberale samenleving van nu is nieuws iets dat je kunt shoppen en daar koopt waar het zich het smeuïgst leest. En een deel van de huidige abonnees wordt overleefd door mensen die of niets geven om verdieping of die zich alleen verdiepen als het ‘gratis’ komt aanwaaien. Dat commerciële probleem moet 1Limburg met een advertentiemodel zien op te lossen.

Digitale krant

De Limburgse kranten zelf staan voor de uitdaging om voor heel wat minder geïnteresseerde lezers straks toch relevante verdieping te bieden. Een transformatie naar digitaal biedt hierbij kansen die papier niet kan bieden. Zo kan door te meten de inhoud op de interesse van lezers afgestemd worden. Verder kunnen abonnementen op maat geboden worden en losse artikelen aan een breder publiek verkocht worden. Ook buiten de provincie. En in plaats van kosten te maken voor het drukken en bezorgen kan er aandacht worden besteed aan inhoud en vorm.

Voor lezers is de overstap van papier naar digitaal eveneens gunstig. Nieuws en duiding kun je ook zien en horen. Verteld door journalisten zelf. En dat ’s avonds wanneer het uitkomt en niet ’s ochtends in alle haast. Het is hier waar de samenwerking tussen de kranten en omroep L1 eigenlijk tot bloei zou moeten komen. Eén multimediale nieuwsvoorziening met diepgang, in woord, beeld en met geluid, verspreid via website, app en TV. De techniek staat de verbeelding niets meer in de weg. De uitdaging gaan de ingesleten gebruiken zijn.